Ngã ba Ông Tạ là một địa
danh được hình thành từ những năm 40 của thế kỷ trước và được lưu truyền
cho đến nay, khi nhắc đến ông Tạ thì không chỉ người dân ở SaiGon mà
những người dân ở các tỉnh lân cận đều biết đến một ngã ba ở phường 5,
quận Tân Bình, ngày nay ngã ba này là giao điểm của đường Cách mạng
Tháng Tám và đường Phạm Văn Hai.
Ngã ba Ông Tạ là một địa danh được hình thành từ những năm 40 của thế
kỷ trước và được lưu truyền cho đến nay, vào những năm đầu của thế kỷ
trước, vùng đất này còn là rừng hoang sau hình thành khu nghĩa trang của
Sài Gòn xưa. Nhận thấy đây là một vùng đất phù hợp, lương y Trần Văn Vỹ
đã mua lại một mảnh đất để mở phòng mạch khám chữa bệnh cho bá tánh.
Với kiến thức học được trên núi ông đã dùng cây thuốc Nam để chữa bệnh,
đặc biệt là các bệnh của trẻ con và phụ nữ. Tiếng lành đồn xa, bệnh nhân
đến chữa bệnh ngày càng đông và vùng đất này quy tụ thêm nhiều thầy
thuốc về đây lập nghiệp, tạo nên một khu phố khám chữa bệnh và bán thuốc
nam của Sài Gòn xưa.
===>1.Tiểu sử về ông Lương y Trần Văn Vỹ – hay còn gọi là Ông Tạ – sinh năm 1918 tại Mỹ Tho
và mất năm 1983 tại Sài Gòn, ngoài danh truyền là một lương y giỏi ông
còn được biết đến là một nhà hảo tâm, luôn sẵn lòng cưu mạng và giúp đỡ
những người nghèo quanh vùng, sau năm 1954, một đợt dân di cư từ miền
bắc vào đã chọn vùng đất này để lập nghiệp, và từ đó hình thành nên một
ngôi chợ với tên gọi là Chợ Ông Tạ.
Ngã ba ông Tạ, chợ Ông Tạ đã trở thành địa danh quen thuộc với người
dân Sài Gòn xưa. Ngày nay thì ngôi chợ đó đã được chuyển đi nơi khác,
trên khu đất chợ cũ được xây dựng một ngôi trường khang trang. Còn những
người dân sinh sống quanh chợ Ông Tạ xưa vẫn mở những sạp hàng nhỏ buôn
bán qua ngày và họ gọi nơi đây là chợ Ông Tạ cũ. Lương y Nguyễn Văn Huệ
là cháu đời thứ ba của ông Tạ và là người tiếp quản, thừa kế khu khám
chữa bệnh này. Được tiếp cận với nghề thuốc của ông nội từ nhỏ nên những
vị thuốc đã ngấm vào ông lúc nào không hay, ông lớn lên và quyết tâm
theo học nghề đông y, ông rất vinh dự trở thành người nối nghiệp của gia
đình, qua những câu chuyện mà chúng tôi tìm hiểu cho thấy, Ông Tạ ít
nhiều cũng đã ảnh hưởng đến đại bộ phận người dân khu vực này và cái tên
Ông Tạ được đặt cho khu vực này để xác định một nơi chốn cụ thể, đây là
một địa danh quả thật đã in sâu vào tiềm thức của người dân Sài Gòn xưa
và lưu truyền cho đến ngày hôm nay.
===>2.Ký ức về Ngã 3 Ông Tạ
Bắt đầu từ ngay ngã ba trên đường Thoại-Ngọc-Hầu. Bên phải có tiệm gạo
Quang Vinh, nhà 3 tầng lầu, có người con trai cả tên Vinh học trò võ
thiếu lâm của võ sư Lý Huỳnh, Lý Huỳnh là học trò cưng của võ sư Huỳnh
Tiền, tôi có học võ thiếu lâm của võ sư Lý Huỳnh được đúng hai tháng gần
bến đò Phú Lâm Chợ Lớn, sau đó bị thầy đuổi vì quá ốm yếu. Kế là tiệm
thuốc bắc người Tầu, bọn trẻ xóm tôi gọi là chú ba Tầu tôi hay sang tiệm
chú chơi được cho quế ăn thơm phức, sau đó là tiệm may Thành có người
con lớn đi lính sĩ quan tử trận. Kế là tiệm bán giầy, bên cạnh là tiệm
vàng Tân Lợi. Tiếp là tiệm chạp phô, cách một ngõ nhỏ là tiệm vàng không
còn nhớ tên. rồi hai tiệm bán tạp hóa kế bên, tiếp nữa là tiệm vàng ông
chồng là y tá chích thuốc dạo. Rồi lại một loạt tiệm tạp hóa sau đó đến
tiệm vàng Việt Thịnh nổi tiếng giầu nhất vùng này có một lần bị cướp và
một lần bị trộm, từ bên này đường tôi thấy tên trộm bị vây trên nóc nhà
5 tầng lầu. Rồi đến con đường hẻm cạnh con đường hẻm là nhà thuốc tây
Bình Dân.
Trở lại từ đầu ngay ngã ba bên trái trên đường TNH. Tiệm vàng ngay
góc, đến tiệm bán trái cây, kế là tiệm bán đồng hồ. Cạnh bên là tiệm bán
sắt xây cất nhà cửa của bà Đỉnh, kế là tiệm banh kẹo và rượu Thanh
Hương, nhà tôi Đức Hiền canh bên buôn bán đồ sắt và vật liệu xây cất
ngay bên cạnh là tiệm buôn bán tạp hóa, kế bên là tiệm vàng Kim Thành
thì phải, bà chủ tiệm vẩn còn bám trụ cho đến bây giờ nghe nói giầu bốc
lên. Một loạt tiệm tạp hóa và vàng liên tiếp nối đuôi nhau. Rồi đến căn
tạp hóa của bố mẹ nhạc sĩ Ngọc Trọng và nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn, sau đó
mới đến thầy thuốc Ông Tạ cũng người Tầu, bênh nhân ở đây đông ngẹt,
trước cổng vào có gánh hàng bán ốc luộc. Gần đó vài căn là nhà bố mẹ của
ca sĩ Giang Tử.
Nghe nói nhà văn Lê Tất Điều cũng ở ngã ba Ông Tạ, và còn nhà thơ Chu
Vương Miện cũng dân Ông Tạ thì phải ? Ngay ngã ba trên đường Phạm Hồng
Thái. Tiệm chụp ảnh Á Đông 4 tầng lầu đứng sừng sững ngay ngã ba, đây là
căn nhà lầu 4 tầng đầu tiên ở ngã ba này thằng bạn con chủ nhà có lần
dắt tôi đi coi trong nhà leo hết 4 tầng lấu bá thở. Kế bên là tiệm gạo
Tín Lợi, có cô con gái lớn sau này qua Mỹ mở tiệm phở Hiền Vương trong
Phước Lộc Thọ. Bên phải là hai tiệm vàng, bên trái là nhà sách và tiệm
bán đồ điện, gần đó cạnh trường Thánh Tâm có tiệm bán và sửa radio
Đức-Thành, cô con gái lớn nổi tiếng học giỏi đậu hai cái tú tài ưu được
học bổng đi Mỹ. Bên này đường đối diện là nhà may Hải Cảng, gần bên là
ông y tá chích dạo, cách xa vài căn là tiệm phở bắc.
Đối diện tiệm phở là trường Thánh Tâm thỉnh thoảng có đoàn xiếc về
biểu diễn thuê mướn miếng đất rộng trong trường. Đối diện là bến xe
ngựa, nơi đây là chỗ đóng đô của tôi, bọn trẻ chúng tôi thường hay chơi
tạt hình, đánh khăng, đánh cù, thẩy lỗ, chơi năm mười. Gia đình chú Tám
coi ngựa ở bên trong, được cha xứ nhà thờ Chí Hòa cử trông coi nghĩa địa
ngay đằng sau. Cạnh tiệm gạo Quang Vinh là tiệm bánh Thiên Hương Rồng
Vàng, sau đó là một dãy 5 căn bán tạp hóa rồi đến nhà thờ Nam Thái, ngó
qua bên kia là tiệm mộc tồn “Cây Còn” bạn anh tôi là con chủ tiệm nên
người anh ta toàn hôi mùi chó đi đâu cũng bị chó sủa. Có thể nói tôi
biết mặt hầu hết các chú nhóc và các tiểu thư xinh đẹp trong khu phố ngã
ba Ông Tạ.
Trước năm 1954, khu đất ở Ngã Ba Ông Tạ là xóm Gò-Gáo, còn gọi là xóm
Cò Giáo, làng Tân-Sơn-Hoà. Năm 1954 Chính-phủ Quốc-Gia Việt-Nam (lúc đó
chưa có Cộng-Hoà) lập tại đây một trại tị-nạn (refugee camp) cho
đồng-bào miền Bắc lánh-nạn cộng-sản ở tạm, trước khi chuyển đi định-cư
các nới khác trên miền Nam, trại này tên là Trại Hà-Nội. Sau một số rất
đông đồng-bào tị-nạn được định-cư tại chỗ, Trại Hà-Nội đổi thành Ấp Hàng
Dầu (tên một Phố ở Hà-Nội) địa-giới nằm trong vòng đường Lê-Văn-Duyệt
nối dài (sau đổi thành đường Phạm-Hồng-Thái), đường Thoại-Ngọc-Hầu, rạch
Nhiêu-Lộc, vòng rào xưởng máy Sở Hoả-Xa, và vòng rào trại lính nhẩy dù
Nguyễn-Trung-Hiếu. Trong ấp có hai xứ đạo là Nam-Thái, và An-Lạc. Ban
đầu phần lớn nhà trong ấp chỉ là nhà lá, người dân làm ăn buôn-bán tại
chợ Ông Tạ, chẳng bao lâu gây dựng được nơi đây thành một khu thương-mại
sầm-uất. Một số địa-danh trong vùng là “Nhà Dây Thép Gío”, “Ngõ Con
Mắt”, Xứ Nghĩa-Hoà, Xứ Chí-Hoà, “Cổng Bom” ngõ đi vào chùa Khuông-Việt,
“Cầu Sạn” trên đường Thoại-Ngọc-Hầu bắc qua rạch “Nhiêu-Lộc”, tận cùng
đường Bùi-Thị-Xuân có “Cầu Xi-Măng” bắc qua rạch Nhiêu-Lộc cũng là một
ngõ vào ấp “Hàng Dầu”, cũng phải nhắc tới “Ruộng Rau Muống” nơi tôi
thường chạy thả diều, nhiều lần ngã xuống bùn trong ruộng.
Dương Công-Tử ở bên kia đường vậy thuộc về Xứ Nghĩa-Hoà phải không?
cùng bên với Nhà Dây Thép Gío, trên đường LVD có tiệm điện Nhật-Quang là
nhà-chọc-trời đầu tiên trong vùng (5 hay 6 tầng), có nhà thuốc Tây
Kim-Tiếng, tiệm bán thuốc lào ba số 8 cạnh tiệm bán áo dài khăn đóng đàn
ông cạnh nhà sách Ngọc-Lan. Tiệm thịt chó “Cây Còn” xéo ngõ vào nhà thờ
Nam-Thái, và cạnh Viện uốn tóc Hồng-Kông, gần tới Ngã ba có tiệm bán
ống nước sắt, cạnh trường Thánh-Tâm (không có nhà thờ Thánh-Tâm ở đây,
thưa Cô HY, hồi đó cũng không có chỗ nào đủ đất rộng mà nuôi bò sữa, Sở
Chăn-Nuôi thì thì tuốt trên Ngã tư Bẩy Hiền, có nuôi vài con gà, con
heo, bò để thí-nghiêm chăn nuôi. Xưởng ráp xe đạp Peugot, và xe Purch của
Ông Đặng-Đình-Đáng thì nhìn xéo qua trường Quốc-Gia Nghĩa-Tử) có tiệm
bán và sửa radio Đức-Thành. Trước cổng trường Thánh-Tâm là bến xe ngựa,
sau là bến xe Lam.
Tiệm Đức-Hiền của nhà LNH bán tạp-hoá hay bán vàng? nằm trên đường
TNH phải không? Tiệm thuốc Tầu rất lớn cách Ngã Ba một căn, Ông bụng bự
đứng bán thuốc đó không phải là Đông-Y-Sĩ Thủ-Tạ. Phòng chẩn-mạch của
ông Thủ-Tạ dưới chút nữa gần tới chợ, cách vài căn, khuất vào trong
không ngay mặt đường TNH, xéo bên kia đường là nhà thuốc Tây Bình-Dân.
Hồi ấy chỉ có một tiệm “Cây Còn” bán các món “Giả Cầy”, phần đông những
người biết ăn thì làm lấy ở nhà, nên không như bây giờ, nghe nói suốt cả
con đường biết bao nhiêu là tiệm bán món “Khó Nói” (tiếng của Ngài
Jắc-Cu-Lơ). , món “Nai đồng quê” hay “Nai thềm” là tiếng miền Nam. Tiếng
người Ri-cư gọi là các món “Giả Cầy”, vì không có con “Cầy” để làm các
món này nên dùng tạm họ nhà Cẩu để làm “Giả”; chứ nếu bắt được con Cầy
thật mà làm thì các món ngon gấp mười lần. “Rựa mận” là món nấu với
riềng, mẻ, mắm tôm, lá mơ, nó sền-sệt, mầu nâu-nâu như nhựa cây mận nên
gọi thế.
Thành-ngữ “Trai Nam-Thái, gái An-Lạc” có lẽ chỉ mấy mấy Cậu dữ-dằn
hay bênh nhau đánh lại mấy người lạ từ xa đến gây chuyện, và các Cô
đanh-đá sẵn-sàng đánh bể mặt mấy tên léng-phéng chòng đến các Cô. Từ hồi
nhỏ đã chứng-kiến cảnh mấy tên du-đãng từ Ngã Tư Bẩy Hiền, ngày Tết vào
Ngõ Con Mắt giựt tiền của các bàn Bầu Cua của con nít, bị một Cô dùng
dao răng cưa chặt đá chém cho toé máu, chợ Ông Tạ ngày nay đã bị phá đi.
Kỳ đánh tư-sản bao nhiêu công-lao, gây-dựng, của một số đông người
(vùng này) cần-cù làm ăn, dành-dụm được trong hơn hai mươi năm trở thành
cát bụi….
Xin hết.
Blog Saigon Xưa
No comments:
Post a Comment